TÁI KẾT NỐI NỘI TÂM: HÀNH TRÌNH ĐỊNH HÌNH CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG CHO NỮ TRÍ THỨC VIỆT NAM

Tại Trung tâm Ứng dụng Khoa học Công nghệ và Khởi nghiệp (COSTAS), Tọa đàm khoa học KHÁM PHÁ NỘI TÂM, ĐỊNH HÌNH CHẤT LƯỢNG nhân kỷ niệm Ngày Khoa học Việt Nam là chương trình đặc biệt dành riêng cho nữ trí thức Việt Nam. Sự kiện này không chỉ tôn vinh những đóng góp của phụ nữ trong lĩnh vực khoa học mà còn mở ra một không gian để khám phá vai trò của nội tâm trong việc định hình chất lượng cuộc sống. Trong bối cảnh áp lực từ công việc, gia đình và các kỳ vọng xã hội ngày càng gia tăng, việc hiểu rõ giá trị cốt lõi, vượt qua niềm tin giới hạn và khủng hoảng giữa cuộc đời đã trở thành một hướng tiếp cận khoa học giúp nữ trí thức tìm lại động lực và xây dựng một cuộc sống ý nghĩa, hài hòa.

Nghiên cứu tâm lý học từ American Psychological Association (APA) năm 2023 cho thấy 61% phụ nữ từ 35 đến 50 tuổi, đặc biệt là những người ở đỉnh cao sự nghiệp, thường xuyên trải qua cảm giác tự nghi ngờ và cạn kiệt năng lượng. Trong nhóm này, 67% nữ trí thức báo cáo cảm giác “mắc kẹt” giữa nhiều vai trò, từ trách nhiệm nghề nghiệp đến nghĩa vụ gia đình và kỳ vọng cá nhân. Đặc biệt, phụ nữ từ 38 đến 45 tuổi thường đối mặt với khủng hoảng giữa cuộc đời, một giai đoạn tâm lý được đặc trưng bởi sự tái đánh giá sâu sắc về mục tiêu và ý nghĩa sống. Tuy nhiên, dữ liệu cũng chỉ ra rằng khi được hỗ trợ tâm lý phù hợp, những cá nhân này có thể chuyển hóa khủng hoảng thành cơ hội để sống sâu sắc hơn, với sự hòa hợp giữa giá trị cá nhân và hành vi thực tiễn.

Giá trị cốt lõi, được định nghĩa là những niềm tin hoặc nguyên tắc nền tảng chi phối cách một cá nhân suy nghĩ và hành động, đóng vai trò trung tâm trong quá trình này. Các nghiên cứu tâm lý học hành vi chỉ ra rằng giá trị không chỉ phản ánh mong muốn mà còn là những gì được coi là quan trọng nhất trong cuộc sống của mỗi người. Chẳng hạn, một người ưu tiên sự tự do có thể đưa ra các quyết định hướng đến tính độc lập, trong khi người khác đặt gia đình lên hàng đầu sẽ tập trung vào các hành động củng cố sự gắn kết xã hội. Một khái niệm quan trọng được thảo luận tại tọa đàm là thang bậc giá trị – danh sách các giá trị được sắp xếp theo mức độ ưu tiên trong tiềm thức. Khi có xung đột giữa các giá trị, như giữa sự nghiệp và cuộc sống cá nhân, mâu thuẫn nội tâm có thể xuất hiện, dẫn đến sự do dự, khó khăn trong quyết định, hoặc cảm giác bất mãn. Ngược lại, khi thang bậc giá trị được điều chỉnh hài hòa, động lực tự nhiên sẽ xuất hiện, giúp cá nhân đạt được mục tiêu với sự kiên định và thỏa mãn.

Khủng hoảng giữa cuộc đời, một chủ đề được nhấn mạnh tại tọa đàm, là giai đoạn mà nhiều nữ trí thức bắt đầu đặt câu hỏi về ý nghĩa và mục đích của cuộc sống. Theo APA (2023), 78% người tham gia các chương trình khám phá nội tâm báo cáo rằng các hoạt động như hội thảo hoặc thực hành tự phản ánh đã giúp họ định hình lại mục tiêu và cảm thấy rõ ràng hơn về bản thân. Trong khuôn khổ sự kiện tại COSTAS, các nữ trí thức được khuyến khích tham gia một hoạt động mang tính biểu tượng: chọn một lá bài đại diện cho giá trị cốt lõi của họ và viết thư tay gửi đến bản thân ở hiện tại, từ góc nhìn của phiên bản tương lai. Kỹ thuật này, được hỗ trợ bởi các chuyên gia tâm lý, giúp nhận diện các niềm tin giới hạn – những suy nghĩ như “tôi không đủ giỏi” hoặc “tôi phải hy sinh bản thân” – vốn thường bắt nguồn từ áp lực xã hội hoặc trải nghiệm quá khứ. Bằng cách đối mặt với những rào cản vô hình này, các tham dự viên có thể xây dựng một tầm nhìn sống mới, phù hợp hơn với giá trị cốt lõi của mình.

Để vượt qua niềm tin giới hạn, một quy trình khoa học gồm năm bước đã được giới thiệu tại tọa đàm: nhận diện niềm tin giới hạn thông qua tự phản ánh; phân tích nguồn gốc của chúng, thường liên quan đến trải nghiệm cá nhân hoặc ảnh hưởng văn hóa; thay thế bằng các khẳng định tích cực dựa trên giá trị cốt lõi; thực hành các hành vi mới phù hợp với giá trị đã xác định; và duy trì tự phản ánh để đảm bảo sự hài hòa trong thang bậc giá trị. Nghiên cứu cho thấy việc áp dụng quy trình này trong môi trường hỗ trợ, như các buổi thảo luận nhóm tại tọa đàm, tăng hiệu quả vượt qua khủng hoảng tâm lý lên đến 67% ở phụ nữ trí thức. Quan trọng hơn, khi mục tiêu cá nhân phù hợp với giá trị cốt lõi, động lực nội tại sẽ tự nhiên xuất hiện, giúp các nữ trí thức duy trì sự kiên định mà không cần phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài.

Tọa đàm tại COSTAS không chỉ là một diễn đàn khoa học mà còn là một lời nhắc nhở rằng khám phá nội tâm là một quá trình mang tính cách mạng, đặc biệt đối với nữ trí thức Việt Nam, những người thường phải đối mặt với áp lực kép từ công việc và gia đình. Việc nhận diện và điều chỉnh thang bậc giá trị không chỉ giúp họ vượt qua khủng hoảng giữa cuộc đời mà còn mở ra một giai đoạn sống sâu sắc hơn, nơi các quyết định được đưa ra với sự tự tin và mục tiêu được theo đuổi với đam mê. Trong bối cảnh Ngày Khoa học Việt Nam, sự kiện này đã khẳng định rằng khoa học tâm lý, khi được ứng dụng vào việc tái kết nối nội tâm, có thể mang lại những thay đổi tích cực không chỉ cho cá nhân mà còn cho cộng đồng, góp phần xây dựng một xã hội nơi phụ nữ trí thức được trao quyền để sống đúng với giá trị cốt lõi và định hình một cuộc sống ý nghĩa.

PHẠM BẰNG GIANG